زمان تقریبی مطالعه: 11 دقیقه
 

میوه‌های بهشت (قرآن)





یکی از غذاهای بهشتیان بلکه بیشترین غذای آنان میوه‌های مختلف و متنوع است، آن چنان در درجه اعلا قرار دارند که نمی‌ شود یکی را بر دیگری ترجیح داد، به عکس میوه‌های این جهان.


۱ - میوه‌ها در بهشت




۱.۱ - وجود میوه


باغهای بهشت، دارای میوه هستند.
فوکه وهم مکرمون• فی جنت النعیم. «میوه‌ها (ی گوناگون پر ارزش)، و آنها گرامی داشته می‌ شوند... در باغهای پر نعمت بهشت
فیهما من کل فـکهة زوجان «در آن دو، از هر میوه‌ای دو نوع وجود دارد (هر یک از دیگری بهتر).» فیهما فـکهة ونخل ورمان. «در آنها میوه ‌های فراوان و درخت خرما و انار است.»

۱.۲ - ظهور میوه‌ای جدید


پس از چیدن میوه از درختان بهشت، سریع میوه‌ای جدید بر درختان ظاهر می‌شود.
وبشر الذین ءامنوا وعملوا الصـلحـت ان لهم جنت تجری من تحتها الانهـر کلما رزقوا منها من ثمرة رزقا قالوا هـذا الذی رزقنا من قبلو اتوا به متشـبها... «به کسانی که ایمان آورده، و کارهای شایسته انجام داده ‌اند، بشارت ده که باغهایی از بهشت برای آنهاست که نهرها از زیر درختانش جاریست. هر زمان که میوه‌ای از آن، به آنان داده شود، می‌ گویند: «این همان است که قبلا به ما روزی داده شده بود. (ولی اینها چقدر از آنها بهتر و عالیتر است.).......» (برداشت مزبور، براساس یکی از اقوال مفسران در ذیل آیه است.)

۱.۳ - مشابه یکدیگر


میوه‌های بهشت، همسان و مشابه یکدیگر هستند.
وبشر الذین ءامنوا وعملوا الصـلحـت ان لهم جنت تجری من تحتها الانهـر کلما رزقوا منها من ثمرة رزقا قالوا هـذا الذی رزقنا من قبل و اتوا به متشـبها... «به کسانی که ایمان آورده، و کارهای شایسته انجام داده ‌اند، بشارت ده که باغهایی از بهشت برای آنهاست که نهرها از زیر درختانش جاریست. هر زمان که میوه‌ای از آن، به آنان داده شود، می‌ گویند: «این همان است که قبلا به ما روزی داده شده بود. (ولی اینها چقدر از آنها بهتر و عالیتر است.).......»

۱.۳.۱ - همانند هم


"و میوه‌هایی برای آنها می‌ آورند که با یکدیگر شبیهند" (و اتوا به متشابها).
یعنی همه از نظر خوبی و زیبایی همانندند، آن چنان در درجه اعلا قرار دارند که نمی‌ شود یکی را بر دیگری ترجیح داد، به عکس میوه‌های این جهان که بعضی ممکن است نارس باشند، بعضی بیش از حد رسیده، بعضی کم رنگ و بو بعضی خوشبو و معطر، ولی میوه‌های باغهای بهشت یک از یک خوشبوتر، یک از یک شیرینتر و یک از یک جالبتر و زیباتر.

۱.۴ - برخورداری از میوه‌های مختلف


اهل بهشت، از میوه‌های مختلف بهرمند هستند.
لهم فیها فـکهة و لهم ما یدعون. «برای آنها در بهشت میوه بسیار لذت بخشی است، و هر چه بخواهند در اختیار آنان خواهد بود.»
متکـین فیها یدعون فیها بفـکهة کثیرة و شراب. «در حالی که در آن بر تختها تکیه کرده ‌اند و میوه‌های بسیار و نوشیدنی‌ها در اختیار آنان است.»
یدعون فیها بکل فـکهة ءامنین. «آنها در آنجا هر نوع میوه‌ای را بخواهند در اختیارشان قرار می‌ گیرد، و در نهایت امنیت به سر می‌ برند.»
مثل الجنة التی وعد المتقون... ولهم فیها من کل الثمرت... «توصیف بهشتی که به پرهیزگاران وعده داده شده، چنین است.... . و برای آنها در آن از همه انواع میوه‌ها وجود دارد....»
و فـکهة مما یتخیرون. «و میوه‌هایی از هر نوع که انتخاب کنند.»
وفـکهة کثیرة. «و میوه‌های فراوان.»

۱.۵ - انواع گوناگون


میوه‌های بهشت، دارای اقسام و انواع گوناگون هستند.
فوکه وهم مکرمون. «میوه‌ها (ی گوناگون پر ارزش)، و آنها گرامی داشته می‌ شوند.»
متکـین فیها یدعون فیها بفـکهة کثیرة و شراب. «در حالی که در آن بر تختها تکیه کرده ‌اند و میوه‌های بسیار و نوشیدنی‌ها در اختیار آنان است.»
لکم فیها فـکهة کثیرة منها تاکلون. «و در آن برای شما میوه‌های فراوان است که از آن می‌ خورید.»
یدعون فیها بکل فـکهة ءامنین. «آنها در آنجا هر نوع میوه‌ای را بخواهند در اختیارشان قرار می‌ گیرد، و در نهایت امنیت به سر می‌ برند.»
مثل الجنة التی وعد المتقون فیها... من کل الثمرت... «توصیف بهشتی که به پرهیزگاران وعده داده شده، چنین است.... . و برای آنها در آن از همه انواع میوه‌ها وجود دارد....»
فیهما من کل فـکهة زوجان. «در آن دو، از هر میوه‌ای دو نوع وجود دارد (هر یک از دیگری بهتر).»
و فـکهة مما یتخیرون. «و میوه‌هایی از هر نوع که انتخاب کنند.»
وفـکهة کثیرة. «و میوه‌های فراوان.»

۱.۶ - وسیله‌ای برای اکرام


میوه‌های بهشت، وسیله‌ای برای اکرام و گرامی داشتن اهل آن است.
فوکه وهم مکرمون. «میوه‌ها (ی گوناگون پر ارزش)، و آنها گرامی داشته می‌ شوند.»

۱.۶.۱ - پذیرایی با احترام


نعمتهایی که با نهایت احترام به بهشتیان داده می‌ شود، می‌ گوید: "برای آنها میوه‌های رنگارنگ است" (فواکه). "و آنها گرامی و مکرمند" (و هم مکرمون).
نه همچون حیواناتی که آذوقه در مقابل آنها می‌ ریزند، بلکه به صورت میهمان‌های عزیزی با نهایت احترام از آنها پذیرایی می‌ شود.

۱.۷ - فراوانی میوه ها


میوه‌های بهشت فراوان هستند.
متکـین فیها یدعون فیها بفـکهة کثیرة و شراب. «در حالی که در آن بر تختها تکیه کرده ‌اند و میوه‌های بسیار و نوشیدنی‌ها در اختیار آنان است.»
لکم فیها فـکهة کثیرة منها تاکلون. «و در آن برای شما میوه‌های فراوان است که از آن می‌ خورید.»
وفـکهة کثیرة. «و میوه‌های فراوان.»

۱.۷.۱ - بیشترین غذای بهشتیان


قرآن آرامش و احترام خاص بهشتیان را به این صورت بیان می‌ کند: "این در حالی است که آنها بر تختها در آن تکیه کرده ‌اند، و انواع میوه‌های فراوان و نوشیدنی در اختیار آنها است" هر زمان آن را می‌ طلبند، فورا نزد آنها حاضر می‌شود" (متکئین فیها یدعون فیها بفاکهة کثیرة و شراب). تکیه روی "فاکهة" و "شراب" (میوه و نوشیدنی) ممکن است اشاره به این باشد که بیشترین غذای بهشتیان میوه است، هر چند غذاهای دیگر طبق صریح آیات قرآن نیز در آنجا وجود دارد.
همانگونه که بهترین و سالمترین غذای انسان در این دنیا نیز میوه است! تعبیر به "کثیرة" اشاره به انواع مختلف میوه‌های بهشتی است، همانگونه که نوشیدنی و شراب طهور آن نیز اشکال متنوعی دارد که در آیات مختلف قرآن به آن اشاره شده است.

۱.۸ - مطابق با ذائقه


میوه‌های بهشت، مطابق با ذائقه و خواست اهل آن هستند.
وامددنـهم بفـکهة ولحم مما یشتهون. «و همواره از انواع میوه‌ها و گوشتها- از هر نوع که بخواهند- در اختیارشان می‌ گذاریم.»
و فـکهة مما یتخیرون. «و میوه‌هایی از هر نوع که انتخاب کنند.»
وفوکه مما یشتهون. «و میوه‌هایی از آنچه مایل باشند.»

۱.۹ - دو نوع از هر میوه


دو نوع از هر میوه، در بهشت وجود دارد.
فیهما من کل فـکهة زوجان. «در آن دو، از هر میوه‌ای دو نوع وجود دارد (هر یک از دیگری بهتر).»

۱.۹.۱ - تنوع میوه ها


نوعی که در دنیا نمونه آن را دیده ‌اید، و نوعی که هرگز شبیه و نظیر آن را در این جهان ندیده ‌اید.
بعضی از مفسران نیز آن را به دو نوع تابستانی و زمستانی و یا خشک و تر و یا کوچک و بزرگ تفسیر کرده ‌اند، ولی هیچیک از اینها دلیل روشنی ندارد این اندازه مسلم است که میوه‌های بهشتی کاملا متنوع و گوناگون می‌ باشد، و هر کدام از دیگری بهتر و جالبتر است.

۱.۱۰ - مصون از ضرر


میوه‌های بهشت مصون از هرگونه ضرر هستند.
یدعون فیها بکل فـکهة ءامنین. «آنها در آنجا هر نوع میوه‌ای را بخواهند در اختیارشان قرار می‌ گیرد، و در نهایت امنیت به سر می‌ برند.»

۱.۱۱ - در دسترس


میوه‌های بهشت، در دسترس اهل آن است.
فیهما من کل فـکهة زوجان «در آن دو، از هر میوه‌ای دو نوع وجود دارد (هر یک از دیگری بهتر).». .. وجنی الجنتین دان. «.... . و میوه‌های رسیده آن دو باغ بهشتی در دسترس است.»
قطوفها دانیة. «که میوه هایش در دسترس است.»
ودانیة علیهم ظـلــلها وذللت قطوفها تذلیلا. «و در حالی است که سایه ‌های درختان بهشتی بر آنها فرو افتاده و چیدن میوه هایش بسیار آسان است.»

۲ - انواع میوه‌های بهشت




۲.۱ - انار


انار، از میوه‌های ممتاز بهشتی است.
فیهما فـکهة ونخل ورمان. «در آنها میوه‌های فراوان و درخت خرما و انار است.» («فاکهة» به معنای مطلق میوه است و از اینکه خداوند پس از ذکر آن نخل و رمان را جداگانه ذکر کرده، معلوم می‌شود، این دو، ویژگی خاصی دارد.)

۲.۲ - انگور


بهشت، دارای انواع و اقسام انگور است.
حدائق واعنـبا. «باغهایی سرسبز، و انواع انگورها.»

۲.۲.۱ - درخت مو


در جمله "حدائق و اعنابا" کلمه "حدائق" جمع حدیقه است، و حدیقه به معنای بوستان دارای دیوار است، و کلمه "اعناب" جمع عنب است، که نام میوه درخت مو است، و چه بسا به خود درخت هم عنب گفته می‌شود.

۲.۳ - خرما



۲.۳.۱ - انکارناپذیر


خرما، از میوه‌های انکارناپذیر بهشت است.
فیهما فـکهة ونخل ورمان.

۲.۳.۲ - میوه ممتاز


خرما، از میوه‌های ممتاز بهشت است.
فیهما فـکهة ونخل ورمان. «در آنها میوه‌های فراوان و درخت خرما و انار است.»

۲.۳.۲.۱ - درخت خرما


"فیهما فاکهة و نخل و رمان" مراد از "فاکهه" و "رمان" (میوه و انار) درخت آن دو است، چون بین فاکهه و رمان نخل را آورده، که به معنای درخت خرماست نه خود خرما.

۲.۴ - موز


موز، از میوه‌های بهشت است.
وطـلح منضود. و در سایه درخت «طلح» پربرگ (درختی خوشرنگ و خوشبو).

۲.۴.۱ - درخت موز


"و طلح منضود" کلمه" طلح" نام درخت موز است. و کلمه "منضود" اسم مفعول از مصدر نضد "چیدن به ردیف" است، پس منضود از هر چیز، رویهم چیده شده آن است.
و معنای آیه مورد بحث این است که: اصحاب یمین در درختان موز هستند که میوه هایش روی هم چیده شده از پایین درخت تا بالای آن.

۳ - پانویس


 
۱. صافات/سوره۳۷، آیه۴۲.    
۲. صافات/سوره۳۷، آیه۴۳.    
۳. رحمان/سوره۵۵، آیه۵۲.    
۴. رحمان/سوره۵۵، آیه۶۸.    
۵. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۱۳۱.    
۶. بقره/سوره۲، آیه۲۵.    
۷. بقره/سوره۲، آیه۲۵.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱، ص۱۴۱.    
۹. یس/سوره۳۶، آیه۵۷.    
۱۰. ص/سوره۳۸، آیه۵۱.    
۱۱. دخان/سوره۴۴، آیه۵۵.    
۱۲. محمد/سوره۴۷، آیه۱۵.    
۱۳. واقعه/سوره۵۶، آیه۲۰.    
۱۴. واقعه/سوره۵۶، آیه۳۲.    
۱۵. صافات/سوره۳۷، آیه۴۲.    
۱۶. ص/سوره۳۸، آیه۵۱.    
۱۷. زخرف/سوره۴۳، آیه۷۳.    
۱۸. دخان/سوره۴۴، آیه۵۵.    
۱۹. محمد/سوره۴۷، آیه۱۵.    
۲۰. رحمان/سوره۵۵، آیه۵۲.    
۲۱. واقعه/سوره۵۶، آیه۲۰.    
۲۲. واقعه/سوره۵۶، آیه۳۲.    
۲۳. صافات/سوره۳۷، آیه۴۲.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۹، ص۵۲.    
۲۵. ص/سوره۳۸، آیه۵۱.    
۲۶. زخرف/سوره۴۳، آیه۷۳.    
۲۷. واقعه/سوره۵۶، آیه۳۲.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۹، ص۳۱۵.    
۲۹. طور/سوره۵۲، آیه۲۲.    
۳۰. واقعه/سوره۵۶، آیه۲۰.    
۳۱. مرسلات/سوره۷۷، آیه۴۲.    
۳۲. رحمان/سوره۵۵، آیه۵۲.    
۳۳. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۳، ص۱۶۵.    
۳۴. دخان/سوره۴۴، آیه۵۵.    
۳۵. رحمان/سوره۵۵، آیه۵۲.    
۳۶. رحمان/سوره۵۵، آیه۵۴.    
۳۷. حاقه/سوره۶۹، آیه۲۳.    
۳۸. انسان/سوره۷۶، آیه۱۴.    
۳۹. رحمان/سوره۵۵، آیه۶۸.    
۴۰. نبا/سوره۷۸، آیه۳۲.    
۴۱. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۲۰، ص۲۷۴.    
۴۲. رحمان/سوره۵۵، آیه۶۸.    
۴۳. رحمان/سوره۵۵، آیه۶۸.    
۴۴. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۹، ص۱۸۷.    
۴۵. واقعه/سوره۵۶، آیه۲۹.    
۴۶. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۹، ص۲۱۲.    


۴ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۵۵۴، برگرفته از مقاله «میوه‌های بهشت».    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.